به بهانه سالروز شهادت شهید مختار رشنوار

حماسه ای به نام مروارید

عملیات دریایی غرورآفرین مروارید 60 روز پس از آغاز جنگ (هفتم آذر سال 1359) توسط دریادلان جان برکف نداجا که اغلب از منطقه دوم در بوشهر بودند، در شمال خلیج فارس و علیه نیروی دریایی عراق انجام گرفت که می توان آن را مهم ترین جنگ دریایی در پهنه خلیج فارس دانست.

براساس طرحی از پیش تهیه شده به طور روزانه و مستمر منطقه شمال خلیج فارس توسط بالگردهای نداجا مورد گشت و بررسی در دو نوبت صبح و بعدازظهر قرار می گرفت . ناوچه های موشک انداز نیروی دریایی ارتش نیز ماموریت داشتند تا با حضور در این منطقه علاوه بر مراقبت از سکوی نفتی ایران و تامین امنیت نفتکش ها از خارگ، در صورت حضور یگان های دریایی دشمن نسبت به انهدام آن ها اقدام نمایند. 

در دو ماه نخست جنگ نبردهای دشمن به وقوع پیوست که با پیروزی ناوچه های موشک انداز نیروی دریایی و انهدام یا فرار واحدهای دشمن خاتمه یافت . در نتیجه این نبردها یگان های دریایی دشمن از رویارویی با ناوچه موشک انداز ایران پرهیز نموده و به مخفی گاه های خود خزیده بودند. 

در آبان ماه سال 1359 با اجرای دو عملیات اشکان و شهید صفری علیه سکوهای البکر والامیه که ترمینال های بزرگ نفتی دشمن برای صدور نفت عراق بودند، نیروهای مستقر روی سکوها اسیر و این تاسیسات منهدم شدند. به این ترتیب دشمن از امکان صدور نفت از طریق این سکوها محروم شد.

منطقه عملیات
عملیات مروارید به مدت 10 روز (از اول آذر 59) در منطقه ای به طول تقریبی 400 کیلومتر و به عرض 50 کیلومتر (به مساحت 20000 کیلومترمربع) از شمالی ترین نقطه خلیج فارس تا محدوده عملیاتی منطقه دوم دریایی بوشهر را دربرمی گرفت .

وضعیت دشمن
در مدت سه هفته پس از انجام عملیات موفقیت آمیز شهید صفری بر روی ترمینال های نفتی البکر و الامیه، دشمن تلاش مضاعفی را جهت بهره برداری مجدد از سکوهای یاد شده به عمل آورده و تعدادی از نظامیان عراق جهت حفاظت از سکوها و اقدامات شنودی بر روی آن ها مستقر شده بودند، طوری که تحرکات نیروهای دریایی عراق روبه افزایش نهاده بود.
 

اما به دلیل وارد شدن خسارت سنگین به تاسیسات سکوها نیروهای عراقی نیاز به پشتیبانی آمادگی بیشتری داشتند که به دلیل ناامنی منطقه این کار با دشواری انجام می شد و روحیه دشمن نیز بسیار متزلزل گردیده بود.

 
وضعیت خودی
نیروی رزمی مستقر در بوشهر هماهنگی لازم جهت انجام یک عملیات برون منطقه ای مشترک با نهاجا را به عمل آورده بود و تمرینات لازم هم که در این رابطه پیش بینی شده بود به اجرا درآمد.

به کارگیری هم زمان نیروهای تکاور واحدهای شناور و یگان های پروازی نهاجا و نداجا به صورت گسترده ناشی از آمادگی قابل توجه نیروها و مناسب بودن طرح ریزی ها در زمان اجرای عملیات بود.

آغاز عملیات مروارید
نیروی دریایی ارتش به منظور خارج ساختن یگان های دشمن از پناه گاه و انهدام آن ها اقدام به طراحی عملیات مروارید نمود. در این طرح، برنامه ریزی شده بود که یک تیم عملیات ویژه توسط بالگردهای نداجا بر روی سکوی البکر پیاده شده و آن را تسخیر کنند. پیش بینی شده بود که حمله دلاورمردان نیروی دریایی به این سکوها برای بار سوم پس از عملیات اشکان و شهید صفری و آن هم در کمتر از یک ماه برای رژیم بعثی قابل تحمل نخواهد بود. لذا برای مقابله با آن دست به اقدامات عجولانه خواهند زد و یگان های دریایی و هوایی خود را به صحنه خواهند فرستاد.

تیم عملیات ویژه شامل فرمانده تیم افسر اطلاعات، افسر مخابرات و 4 نفر تکاوران زبده دریایی در شامگاه مورخه ۶ آذرماه ١٣۵٩ از منطقه دوم دریایی بوشهر منتقل و توسط بالگرد بر روی سکوی البکر پیاده شده و بلافاصله با نیروهای مستقر بر روی سکو درگیر شدند. یک نفر از نیروهای دشمن مستقر بر روی سکو به همراه 9 نفر دیگر از آنان به اسارت نفرات تیم عملیات ویژه درآمدند . بقیه نفرات دشمن با جنگ و گریز به قسمت شمالی سکو گریخته و از آنجا توسط یک فروند شناور فرار کرده و به سکوی الامیه رفتند.

 نبرد قهرمانانه ناوچه پیکان
پس از تسخیر سکو توسط تیم عملیات ویژه، دو فروند ناوچه موشک انداز دشمن که در حال خروج از خورعبدالله بودند بر صفحه رادار ظاهر شدند. ناوچه پیکان از سکو جدا و برای انهدام آنها به طرف شناورهای دشمن حرکت کرد. اولین ناوچه دشمن را با شلیک یک فروند موشک سطح به سطح منهدم و سپس به سوی ناوچه دوم تغییر جهت داد. 

ناوچه عراقی که شاهد انهدام ناوچه اول بود، بلافاصله بازگشته و با سرعت زیاد از منطقه خارج و به داخل خورعبدالله گریخت. ناوچه قهرمان پیکان نیز به طور مکرر با یگان های دشمن درگیر و تعدادی از شناور و هواپیمای جنگنده را منهدم نمود، زیرا همان گونه که قبلا پیش بینی شده بود دشمن یگان های خود را یکی پس از دیگری برای مقابله با ناوچه پیکان بیرون می فرستاد. 

اما هماهنگی بین نیروهای دریایی و هوایی ارتش ایران موجب گردید که تعداد زیادی از هواپیماهای جنگنده و یگان های شناور دشمن دراین عملیات منهدم شوند. نیروی هوایی در عملیات مروارید همدوش نیروی دریایی حضوری چشمگیر و موثر داشت و چندین شناور دشمن را به قعر آبهای نیلگون خلیج فارس فرستاد.
 

عملیات مروارید، مهمترین جنگ دریایی بر پهنه خلیج فارس
ناوچه پیکان علاوه بر درگیری مستقیم نیروهای دشمن با هدایت هواپیماهای تیزپرواز نیروی هوایی ارتش بر روی واحدهای دشمن، موجب انهدام تعداد دیگری از آنها شد. در ظهر روز هفتم آذر خاتمه عملیات توسط فرماندهی عملیات اعلام گردید.

 هدف قرار گرفتن پیکان
براساس گشت هوایی انجام شده بر فراز منطقه نبرد، آنجا خالی از یگان های دشمن اعلام و ناوچه قهرمان پیکان عزم بازگشت به بوشهر کرد. اما پس از طی چند مایل یک فروند ناوچه موشک انداز دشمن که در زیر سکوی الامیه مخفی شده بود، از مخفی گاه خود خارج و سه فروند موشک پیاپی به طرف ناوچه پیکان شلیک می کند.

به دلیل مانور سریع ناوچه پیکان، موشک اول به آن اصابت نکرد و در نزدیکی ناوچه در آب منفجر شد، اما بلافاصله موشک دوم به پاشنه ناوچه اصابت و نیروی محرکه آن را از بین می برد.

متعاقبا موشک سوم نیز به ناوچه اصابت و موجب غرق شدن آن و شهید شدن تعداد زیادی از کارکنان ایثارگر و حماسه آفرین آن می گردد. پس از مدت کوتاهی ناوچه دشمن که ناوچه پیکان را هدف قرار داده بود نیز توسط یک فروند هواپیمای نهاجا هدف قرار گرفته و منهدم شد.

فرماندهی ناوچه پیکان را در این عملیات شهید محمد ابراهیم همتی بر عهده داشت که همراه با پیکان در دل آبهای گرم خلیج فارس آرام گرفت.
 

 
نتایج عملیات
نتیجه این عملیات انهدام بخش اعظم توان دریایی رژیم بعثی و از بین رفتن تعداد زیادی از هواپیمای دشمن بود و موجب گردید سیادت دریایی ایران در خلیج فارس به طور کامل کسب و تا پایان جنگ استمرار یابد. دشمن بعثی که متوجه شد دیگر امکان مقابله با دلاورمردان نیروی دریایی را از طریق یگان های سطحی خود ندارد، تغییر تاکتیک داده و برای تهدید خطوط مواصلات دریایی جمهوری اسلامی ایران به استفاده از یگان های هوایی و موشک های هوا به سطح و ساحل به دریا روی آورد که ایثارگران نداجا در طول دفاع مقدس تلاش شایانی برای ناکام گذاشتن اهداف بعثی ها در این خصوص داشتند.